zondag, mei 01, 2005

The Kills Live (uitgebreide versie)

Wat me, na een nachtje slapen, dwars zat was dat ik bij The Kills recensie niet voluit ben gegaan. De tekst zelf als recensie is prima: informatief en een eerlijke analyse van het optreden, die bepaalde doodsaaie clichés van de liverecensie vermijd. Waar ik die noten eigenlijk voor ben gaan gebruiken (los van grap) is als zijsporen van informatie, zodat je eigenlijke tekst als een trein loopt en niet de hele tijd wordt onderbroken door verwijzingen. Maar ik realiseerde me dat het veel extremer kon worden doorgevoerd (wat in eerste instantie toch onmogelijk zou zijn geweest omdat ik het snel wilde publiceren.) Ideaal zou zijn als elke zin een noot zou krijgen, dat lukt uiteindelijk niet (wat zijn de zinnen die dan overblijven? Puur stijl? Of moet ik verder doorzoeken?)

Afijn, de uitgebreide versie heb ik opgeschreven omdat ik vooral eens wil overzien hoeveel verwijzingen en zijpaden zo’n vrij eenvoudige tekst eigenlijk bevat (en dus niet om mijn eigen ego te bevredigen. Voorspelbare reactie al zette het me wel aan het denken: is het juist niet vrij egoloos, wordt niet veel zichtbaarder hoe “onmachtig” je als schrijver bent? Misschien zou je kunnen zeggen dat er een zekere elegantie bestaat in hoe je de tekst verwerkt…dat zou dan subjectivisme zijn en niet zo zeer de dictatuur van een eigen mening. Aan de andere kant moet ik erg lachen wanneer fans die het niet eens zijn met een recensie eisen dat het objectiever moet zijn.) Persoonlijk hou ik wel van informatiedichte teksten, die je op pad sturen. Helaas kom ik ze steeds minder tegen.


The Kills Live: De Taal der Geliefden1 (maximale versie2)

Verwachtingen
De wetenschapper3 die nog ergens in mij huist had braaf een nulhypothese4 geformuleerd voordat hij The Kills, verantwoordelijk voor het beste rockalbum van 20055, dinsdagavond live in de Melkweg ging zien. Iets met heroïnechic6 en de verslavingcultus als metafoor7 voor consumptie8. Dat pakt dus anders uit. Met een oogopslag zie je dat ze veel te actief zijn voor de naald/lepel9. Ja, VV10 heeft wel erg dunne (en lange) benen en van dat piekerige, zwart (geverfd?11) haar maar dat zijn ingesleten symbolen van rockcool12 die wanneer ze tijdens het concert gestapeld worden een ouderwets staaltje rock-als-theater produceren.

Cool als spel met symbolen
The Kills zijn de opvolgers van Royal Trux maar met dit verschil: The Kills houden netjes een afstand tussen publiek en band, waar Royal Trux13 op zijn aller wazigst een soort anti-theater14 opvoerde, een duel van cool (het publiek dat de band probeert te overtroeven om geconfronteerd te worden met Herrema’s onaantastbare pose.) VV weet dat ze de uiterlijkheden van Herrema15 kan overnemen maar dat de bevroren blik niet te faken is. VV heeft namelijk hele lieve, levende ogen en die moeten zoals op de hoes van No Wow (of de Fried My Litte Brains single) verstopt zijn. En het mooie is dat er een elegante oplossing voor is, je laat het haar bij voorkeur gewoon over het gezicht vallen. De afwezigheid van de blik creëert cool.

No Wow Posted by Hello


Fried My Little Brains Posted by Hello

Theater/erotiek
Theater16 dus. De drumcomputer17 is niet alleen verantwoordelijk voor een karakteristiek minimaal geluid maar zorgt ervoor dat de blik compleet is gericht op het duo, dat die reductie optimaal weet uit te buiten. Want het podium voelt vreemd genoeg niet geleegd. The Kills weten dat een duo (m/v) een extra betekenislaag bezit die je moet uitbuiten18. Het gaat dus om seks. Soms tekstueel19, soms visueel wanneer ze elkaar toezingen (‘I Hate The Way You Love part 2’), Hotel20 om VV heen fluistert of minder subtiel met zijn sonische fallus teistert. De apotheose waar Hotel een liggende VV met zijn scheurende gitaar belaagd (hoe krijgt hij die geluiden zo precies, zo perfect?) werd je vroeger nog wel eens voor van het podium gesleurd door de autoriteiten21. En dan kom je, zoals altijd, tot de conclusie dat seks en rock allang een veilige combinatie zijn geworden. Geil maar ongevaarlijk.

Studium
Dat maakt weinig uit wanneer je een meer abstracte energie weet te genereren zoals The Kills doen, ze houden je bij de les, vervelen nooit…ze branden. Van tevoren had ik mijn twijfels of The Kills niet een afstandelijk plezier zouden veroorzaken, een soort studium22. Kennis van cultuur, je weet wel, de stem van VV, de riffs, mechanische rock, plaatsing in de geschiedenis, een traditie23: Royal Trux24 , Jesus & Mary Chain25, Patti Smith26, Stooges27, Velvet Underground28, Chuck Berry29 met net die onverwachte toevoeging van Plastikman30 om het plezier van echt kennen te laten zijn. Is er dan niets dan prikt31?

Punctum
Wel degelijk. De essentiële details beginnen bij Hotel de riffrobot32, die net wanneer je het niet verwacht even een riff onderbreekt33 of laat stuiteren. Het kan een van die momenten zijn dat het haar van VV net goed over het gezicht valt zodat de jukbeenderen perfect worden belicht. Of het zijn die flitsen van poëzie: “My little sister's eyes so wide/They must have been the size of the city moon tonight.”34 Of mijn favoriet, de manier waarop “Drip drip drip drip drip kinda' like”35 synthetiseert met riff en drumcomputer. Dat zijn de momenten die The Kills maken tot iets speciaals, een band waar je van kan houden.

Applaus
Nadat ze het podium hebben verlaten wordt ‘Ohm Sweet Ohm’ van Kraftwerk36 gedraaid. Juist. Het oneindige plezier van intertekstualiteit37 .


___________________________

1 Woordspeling op Taal der Verliefden de Nederlandse titel van Fragments d’un discours amoureux (1977) van Roland Barthes.
2 Was bedoeld als verwijzing naar het minimale gitaarspel van Hotel/de drumcomputer. Maar zoals zo vaak lijkt het onbewust al het idee te presenteren dat de eerste versie te kort was.
3 Met het gebruik van de term nulhypothese een ironische opmerking. Hier kan natuurlijk direct een opening ontstaan naar de zelfreflexieve discussies over het wetenschappelijke karakter van de sociale wetenschappen. Een karakter waar nooit uitsluitsel over is te geven (wie geïnteresseerd is kan altijd eens Introducing Sociology inkijken voor een snel overzicht van het probleem.)
4 Zie noot 3. Methodiek is een lastig probleem van de sociologie. De soms geforceerde toepassing van methodologische kaders vanuit wiskunde, “harde” wetenschappen, kan nuttige onderzoeken opleveren maar zal nooit uit zichzelf sociologie kunnen vormen. Het andere extreem is de bijna literaire vorm van sociologie (waar ik dan zeg maar meer sympathie voor voel). The Kills recensie is natuurlijk een wetenschappelijke fictie die bepaalde wetenschappelijke termen (zoals nulhypothese) en gebruiken (notenapparaat) inzet.
5 Originele noot las: “Al moet ik nog het album van Death From Above 1979 horen om deze stelling te toetsen.” Dat is inmiddels gebeurd. Ik ben nog niet overtuigd, dus de stelling blijft voorlopig gehandhaafd. Kwam hier op omdat net voordat het optreden van The Kills begon een sublieme plaat werd gedraaid van zo’n machinale rockband. Opeens bedenk ik dat het wel eens Queens of the Stone Age zou kunnen zijn geweest.
6 Interessant dat ik hier het meer recente heroïnechic gebruik (wat begin jaren negentig een populaire term was om een bepaalde trend in mode te duiden –dunne, bleke modellen, de grunge-look van Marc Jacobs) in plaats van de oudere term junkiechic (die vermoed ik al sinds de jaren zeventig circuleert rond types als Keith Richards, Lou Reed, etc.)
7 Een soort Illness As Metaphor van Susan Sontag waar in plaats van een breuk tussen de metaforen van TB en kanker, junkiechic gelezen wordt als de continuïteit van de romantische TB metaforen.
8 "Junk is the ideal product . . . the ultimate merchandise. No sales talk necessary. The client will crawl through a sewer and beg to buy." (W. Burroughs, Naked Lunch, 1959)
9 De Amsterdamse concertganger weet uit ervaring dat het een aanzienlijk percentage mislukte optredens zal bijwonen aangezien de faam van de stad als drugsparadijs door bepaalde muzikanten getoetst moet worden.
10 Alias van Alison Mosshart (zangeres)
11 Vraagteken omdat zelfs in haar vorige band Discount Mosshart zwart haar had.
12 Ook in het publiek heb je de nodige figuren die hun haar zwart hebben geverfd. Waarom zwart? Gaat dat terug tot Elvis, die zijn haar zwart verfde? Is zwart haar symbool voor rock & roll? Of gewoon angst voor ouderdom?
13 Menig liverecensie in de periode tot 1994 kan worden samengevat in de volgende observatie van J. Ruttenberg Puncture nr.42 (1988):
“Seeing Royal Trux play live is an even bigger gamble. At times they are an absolutely unbeatable rock-and-roll machine; other times it's like watching your grandfather parallel park. Hagerty has been known to forsake his guitar in favor of a synthesizer, or to sit on a stool and let the audience examine his back for 50 minutes, or play astonishing Hendrix-blessed guitar lines only to bury them behind a heavy-handed keyboard player the Trux picked up from a classic-rock cover band. Herrema can sing as if possessed, swaggering faceless behind her stringy mane and good-guy cowboy hat; or she can grunt her lyrics in a grotesque monotone, seemingly wrapped up in an entirely different number than the band. Or she can ditch her post mid-show for a bathroom break.”
14 Naar het legendarisch
The Living Theater, wiens missie begint met de woorden: “To call into question who we are to each other in the social environment of the theater.”
15

Posted by Hello
16 Inclusief catharsis in de zin van Aristoteles: het gevoel van opluchting dat een publiek na het aanschouwen van een tragedie overmant (ekstasis.) Al hebben we hier met een andere ontlading te maken, niet die van een aanschouwing van een wreder lot maar van een oplossing van de seksuele verlangens van de toeschouwers. Zie beschrijving van de climax (ho, ho) van het concert.
17 Naar eigen zeggen een Flickinger: "There was only 20 of them ever made, then the designer had a mental breakdown. We heard about one that used to belong to Sly Stone and was supposedly cursed. So we tracked it down."
18 Alweer Royal Trux, Joy Zipper of als je het echt groot aanpakt vorm je zoals de monolieten van de jaren zeventig, Fleetwood Mac en ABBA, een dubbel duo.
19 voorbeeld ‘Rodeo Town’: “If I’m so evil/Why are you satisfied.”
20 Alias van Jamie Hince
21 Schoolvoorbeeld zou zijn The Doors in Miami, al werd Morrison niet van het podium gesleurd en kon hij zonder problemen de stad verlaten. Pas later werd daar een rechtszaak van gemaakt.
22 Roland Barthes, La Chambre Claire, 1980. Een beleefde interesse, onverschillend verlangen, studium is volgens Barthes van de orde van een voorkeur hebben, niet houden van, een vage, gladde interesse zonder verantwoordelijkheid. Een soort algemeen, enthousiasme/betrokkenheid zonder scherpte.
23 Eigenlijk zou ik volgens goed structuralistisch/semiologisch gebruik een aantal waarden (bijv. junkiechic) een symbool moeten geven en in of andere datamatrix te gooien. Ware het niet dat als ik die schema’s tegenkom vrijwel altijd afhaak. Improviserend kan ik wel ongeveer stellen dat de succesformule is: junkiechic + minimalisme = goede rockmuziek.
24 zie hierboven: junkiechic, duo, primitivisme.
25 junkiechic, nadruk op eenvoudige drums, riffs, primitivisme.
26 De stem van VV heeft veel weg van Patti Smith (zo je wil, een vergelijkbare graine, “dat een erotisch mengsel is van timbre en taal” (Barthes, in Le plaisir du texte 1973.) Ook het kale geluid van Horses, de poëzie van herhaling is terug te horen.
27 Het eeuwige voorbeeld van rock als reductie, primitivisme, eenvoud. Herhaling als essentie.
28 Monotonie, de uitvinders van junkiechic, de glamour en jukbeenderen van Nico.
29 Rock ’n roll uitvinder, schepper van oerriffs.
30 Alhoewel onverwacht? Er is vanuit techno interesse in The Kills gezien de uitstekende ‘The Good Ones’ remixes van Kieran Hebdon en Jagz Kooner. Die opvallen omdat ze de basis van het nummer intact laten, er weinig techno aan hoeven toe te voegen.
31 ibid., ook wel punctum dat wat studium verstoort. Vaak een detail dat de aandacht trekt.
32 Het machinale van drumcomputer werkt door in het repetitieve van de riffs en in de hoekige bewegingen van Hotel.
33 Een “geluid” van onderbreking dat een vergelijkbaar genot veroorzaakt als die snelle crossfade pauzes die de betere house DJs gebruiken.
34 'The Good Ones'
35 'No Wow'
36 Inmiddels standaard symbool voor het machinale in muziek.
37 Ik ben gecharmeerd van het idee van intertekstualiteit als een problematiseren van de grenzen van een tekst, binnen/buiten, waar begint een tekst waar eindigt deze? Nu al begint het web rond een eenvoudige tekst als deze te verdichten (zeker nu er twee versies bestaan). Zie bijvoorbeeld ook Kristeva (1969) en Barthes (1973): “de onmogelijkheid , buiten de oneindige tekst te leven”.