Pharoah Sanders - Karma

Gisteren eindelijk aangeschaft. Zo’n heerlijke midprice Impulse! Remaster in digipack (nooit begrepen waarom zoveel mensen een hekel hebben aan die verpakking, die ten minste nog een beetje de waardigheid van de vinylhoes benadert.) Het vreemde is dat Sanders eigenlijk mijn favoriete jazzmuzikant is maar dat ik tot nu toe nooit een soloplaat van hem heb gekocht. Ik ken hem voornamelijk van de latere Coltrane platen, waar de grote man, hoe extreem voor zijn doen toch altijd lyrisch, een voorzet geeft aan Sanders die dan steevast de boel laat exploderen. Meer dan welke saxofonist blaast Sanders naar iets wat bijna voorbij muziek lijkt, pure intensiteit.

Er gaan nog meer platen volgen (bijna alles tot en met Black Unity uit 1971 ziet er fantastisch uit) maar ik heb toch maar als eerste voor Karma uit 1969 gekozen omdat ‘The Creator Has A Master Plan’ zo hoog aangeschreven staat. En niet onterecht. Track van 32 minuten die begint als een ode aan A Love Supreme, voorzichtig begint Leon Thomas te zingen (proto-Tim Buckley circa Starsailor) en langzaam blaast Sanders op karakteristieke wijze de boel de stratosfeer in. De rest is onbeschrijfelijk.

Twee zaken blijven aan mij knagen. Een praktisch: hoe paste dit ooit op een vinyl plaat? Werd het nummer in tweeën gehakt zodat het op kant B doorging samen met het dromerige ‘Colours’ (wat maar 5 minuten duurt)? En meer filosofisch/melancholisch: platen met zulke intensiteit, onbeschaamde drang naar spiritualiteit of in het geval van Black Unity weidse (politiek/ideologische) visioenen kom je nu niet meer tegen. Je trapt er makkelijk in om hedendaagse muziek meteen als inferieur af te doen maar dat is te makkelijk en ook gezien de uitmuntende muziek die nu wordt gemaakt pertinent onwaar. Maar er is wel een fascinerend, onoverbrugbaar verschil, alsof er sprake is van een muzikaal episteme waarin zoiets als Karma kon ontstaan naast Bitches Brew, Starsailor en Tago Mago. Ga maar eens fijn broeden op de vraag wanneer dat episteme ophield te bestaan. Wat er voor in de plaats kwam en welke nu heerst (het post-Kraftwerk episteme?) en waarom dat fundamenteel verschilt? (ik neig instinctief naar een kwaliteit van ‘ritmische introversie’, heb alleen geen idee waarom juist die term in me opkomt.)